پاسخ – آیا پدرم از کسی که به عنوان پدر در شناسنامه اش ذکر شده ارث می برد ؟
شرایط ارث بردن عبارت است از
1- مرگ مورث
2- زنده بودن وارث
3- وجود رابطه ی نسبی و سببی
4- .وجود ترکه
5- تأدیه دیون
6- عدم وجود موانع ارث بری یعنی قتل مورث، کفر، لعان و ولادت از زنا.
همچنین در صورتی که هنگام فوت متوفی جنینی وجود داشته باشد که با زنده بدنیا اومدن او مانع از ارث بری تمام یا برخی از ورثه گردد، تقسیم به عمل نمی آید تا زمانی که وضعیت جنین مشخص گردد.
لازم به ذکر است که اگر بین وراث غایب مفقودالاثر باشد سهم او کنار گذاشته می شود تا وضعیت او روشن گردد.
مطابق قانون مدنی فرزندان در طبقه اول وارثان متوفی قرار دارند و آن دسته از فرزندانی را شامل می شود که به صورت مشروع و به واسطه ازدواج دایم یا موقت متولد شده اند.
میزان سهم الارث فرزند در حالات مختلف متفاوت می باشد؛ اگر متوفی تنها یک فرزند داشته باشد چه پسر یا دختر، تمام ارث به وی میرسد. اگر چند فرزند داشته باشد و همه ی آن ها پسر یا همه آن ها دختر باشند ارث بینشان به صورت مساوی تقسیم می گردد و اگر برخی پسر و برخی دختر باشند طبق قاعده فرزند ذکور دو برابر فرزند اناث ارث می برد.
لازم به ذکر است که اگر متوفی همسری داشته باشد و در قید حیات باشد، سهم وی به میزان یک هشتم ابتدا کسر شده و سپس مابقی به فرزندان می رسد.
در رابطه با ارث بردن از پدر شناسنامه‌ای باید گفت برای آنکه افراد از یکدیگر ارث ببرند باید میان آن ها رابطه‌ی نسبی یا سببی برقرار باشد.
افرادی که به واسطه رابط نسبی یا خونی با متوفی از او ارث می برند عبارتند از:
اولین طبقه : والدین، فرزندان و فرزندان فرزندان
دومین طبقه : اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آنها
سومین طبقه : خواهران، برادران والدین و اولاد آنها
در صورت عدم وجود رابطه‌ی نسبی و سببی، امکان ارث بردن منتفی می گردد. بنابراین مطالق قوانین کشور ما، فرزنده خوانده از پدر شناسنامه‌ای اش ارث نخواهد برد. این حال، سرپرستان قانونی فرد می توان با اراده‌ی خود قبل از فوت، در وصیت خود ذکر کنند که به فرزند خوانده آنان نیز مالی برسد و میزان آن را هم مشخص کند.
باید توجه نمود که در صورت، اگر متوفق پیش از فوت خود بیش از یک سوم مال خود را با وصیت به فرزندخوانده منتقل نماید، نفوذ بیش از یک سوم نیاز به تنفیذ و اجازه‌ی وراث دارد.
از دیگر گزینه‌های مال بردن فرزند خوانده از پدر شناسنامه‌ای این است که سرپرست قبل از مرگش از راه‌های قانونی برای انتقال مال و اموالی به او استفاده کند. این انتقال می تواند در قالب بیع، هبه و صلح عمری باشد که هرکدام تابع قواعد همان عقد است و ارث محسوب نمی‌گردد.
پاسخ به پرسش مطرح شده
در پاسخ به پرسشی که طرح نمودید باید گفت امکان ارث بردن از پدر شناسنامه‌ای وجود ندارد. با توجه به این موضوع که عموی پدرتان ایشان را در سن کم به فرزندخواندگی قبول نمود باید گفت ارث بری ایشان منتفی می باشد. در واقع موضوعی به نام ارث بری فرزند خوانده در قانون وجود ندارد و اگر سرپرستان قانونی بخواهند اموالی را به فرزند خوانده منتقل نمایند، از در قالب عقود حقوقی همچون صلح و هبه استفاده می نمایند.
مواد قانونی قابل استناد - کسانی که ارث میبرند
ماده ۸۶۱ قانون مدنی
موجب ارث دو امر است: نسب و سبب.
ماده ۸۶۲ قانون مدنی
اشخاصی که به موجب نسب ارث میبرند سه طبقه‌اند:
۱) پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.
۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها.
۳) اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.
ماده ۸۶۳ قانون مدنی
وارثین طبقه بعد وقتی ارث میبرند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد.
ماده ۸۶۴ قانون مدنی
از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث میبرند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.
ماده ۸۶۵ قانون مدنی
اگر در شخص واحد موجبات متعدده ارث جمع شود به جهت تمام آن موجبات ارث میبرد مگر اینکه بعضی از آنها مانع دیگری باشد‌که در این صورت فقط از جهت عنوان مانع میبرد.
ماده ۸۷۸ قانون مدنی
هر گاه در حین موت مورث حملی باشد که اگر قابل وراثت متولد شود مانع از ارث تمام یا بعضی از وراث دیگر میگردد تقسیم ارث به عمل نمیآید تا حال او معلوم شود و اگر حمل مانع از ارث هیچ یک از سایر وراث نباشد و آنها بخواهند ترکه را تقسیم کنند باید برای حمل حصه‌ای که مساوی حصه دو پسر از همان طبقه باشد کنار گذارند و حصه هر یک از وراث مراعا است تا حال حمل معلوم شود.
ماده ۸۷۹ قانون مدنی
اگر بین وارث غایب مفقود الاثری باشد سهم او کنار گذارده میشود تا حال او معلوم شود در صورتی که محقق گردد قبل از مورث مرده است حصه او به سایر وراث بر میگردد و الا به خود او یا به ورثه او میرسد.
ماده ۸۸۰ قانون مدنی
قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع میشود اعم از اینکه قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری.
کافر از مسلم ارث نمیبرد و اگر در بین ورثه متوفای کافری مسلم باشد وراث کافر ارث نمیبرند اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشند.
ماده ۸۸۲ قانون مدنی
بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده از پدر و پدر از او ارث نمیبرد لیکن فرزند مزبور از مادر و خویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث میبرند.
ماده ۸۸۴ قانون مدنی
ولد الزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمیبرد لیکن اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آن است نسبت به یکی از ابوین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث میبرد و بالعکس.
ماده ۹۰۶ قانون مدنی
اگر برای متوفی اولاد یا اولاد اولاد از هر درجه که باشند موجود نباشد هر یک از ابوین در صورت انفراد تمام ارث را میبرد و اگر پدر و‌مادر میت هر دو زنده باشند مادر یک ثلث و پدر دو ثلث میبرد لیکن اگر مادر حاجب داشته باشد سدس از‌ترکه متعلق به مادر و بقیه مال پدر است.
ماده ۹۰۷ قانون مدنی
اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم میشود:
اگر فرزند منحصر به یکی باشد خواه پسر خواه دختر تمام ترکه به او میرسد.
اگر اولاد متعدد باشند ولی تمام پسر یا تمام دختر ترکه بین آنها بالسویه تقسیم میشود.
اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر پسر دو برابر دختر میبرد.
ماده ۹۰۸ قانون مدنی
هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن خواهد بود و مابقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آنها تقسیم شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت مادر از مابقی چیزی نمیبرد.
ماده ۹۰۹ قانون مدنی
هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند یا چند دختر فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آنها تقسیم میشود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آنها تقسیم میشود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمیبرد.
ماده ۹۱۰ قانون مدنی
هر گاه میت اولاد داشته باشد گرچه یک نفر اولاد اولاد او ارث نمیبرند.
ماده ۹۱۱ قانون مدنی
هر گاه میت اولادی بلاواسطه نداشته باشد اولاد اولاد او قائم مقام اولاد بوده و بدین طریق جزو وارث طبقه اول محسوب و با هر یک از ابوین که زنده باشد ارث میبرد.
تقسیم ارث بین اولاد اولاد بر حسب نسل به عمل میآید یعنی هر نسل حصه کسی را میبرد که به توسط او به میت میرسد بنابراین اولاد پسر دو برابر اولاد دختر میبرند.
در تقسیم بین افراد یک نسل پسر دو برابر دختر میبرد.
ماده ۹۱۲ قانون مدنی
اولاد اولاد تا هر چه که پائین بروند به طریق مذکور در ماده فوق ارث میبرند با رعایت اینکه اقرب به میت ابعد را محروم میکند.
ماده ۹۱۳ قانون مدنی
در تمام صور مذکوره در این مبحث هر یک از زوجین که زنده باشد فرض خود را میبرد و این فرض عبارت است از نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد و مابقی ترکه بر طبق مقررات مواد قبل مابین سایر وراث تقسیم میشود.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی