شرایط مشروع بودن دفاع و راه های اثبات آن

_{^{پاسخ – چگونه می شود آسیب وارده به طرف را در قالب دفاع مشروع توجیه نمود ؟}}

• عنصر قانونی جرم به صرف پیش بینی جرم و مجازات در قانون شکل پیدا نمی کند بلکه باید قانون دیگری نامشروع بودن جرم را زایل نکند که اصطلاحا به علل مباح کننده جرم یا موجهه جرم تعبیر می شود.
• بخش چهارم کتاب نخست قانون مجازات به شرایط و موانع مسئولیت کیفری اختصاص دارد که شامل علل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری اشاره دارد. برای اجرای حق دو شرط اساسی بیان شده است یکی اینکه حقی وجود داشته باشد و دیگر اینکه عمل ارتکابی وسیله ای مشروع برای اجرای حق باشد 
• شخصی که مورد تجاوز قرار میگیرد حق دارد اساساً بدون نیاز به توسل به قوای عمومی تجاوز را از خودش دفع نماید و به کارگیری چنین حقی را دفاع مشروع می نامند.
• دفاع مشروع صرفا برای دفع تجاوز می باشد و جنبه مجازات و انتقام از مهاجم را ندارد.
• ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی احکام و مقررات دفاع مشروع را بیان داشته است. 
• شرایط مشروع حالتی استثنایی است و باید به صورت محدود و در چارچوب قانونی مورد استفاده قرار بگیرد.

^{_{شرایط تحقق دفاع مشروع}}

خطر تجاوز احتمالی است اعم از اینکه بحشی از تجاوز شروع شده باشد یا خیر بلکه جریان عادی امور تحقق آن را فراهم می سازد. 
خطر نامشروع خطری است که حق مورد حمایت قانون را تهدید می کند تا نتیجه مجرمانه ای را به وجود آورد. جرایمی که خطر تحقق آن ها دفاع مشروع را تجویز می کند جرایم علیه اموال و اشخاص هستند 
یکی دیگر از شرایطی که برای دفاع مشروع نیاز است ضرورتی فعلی آن را اقتضا کند و این شرط متقابلا شرطی را در جانب خطر طلب می کند و آن حال بودن خطر است یعنی  تجاوز و خطر باید فعلی و قریب الوقوع باشد یعنی در استانه وقوع باشد اما اگر خطر فعلیت یافته و به‌پایان‌رسیده‌ باشد دفاع در مقابل آن مفهومی ندارد
اما مهمترین قسمت دفاع مشروع شرایط دفاع و تناسب تهاجم با مقدار دفاع است ؛ عملیات دفاع مادی متوجه رفتاری است که طبق قانون جرم محسوب میشود مثبت ضرب و جرح؛

مورد بعدی ضرورت دفاع است و رفتار ارتکابی برای دفع ضرر یا تجاوز ضرورت داشته باشد
همچنین دفاع در حد ضرورت باشد یعنی به مقداری که خطر را دفع کند قانونگذار رعایت مراحل دفاع را در ماده اشاره کرده است 
اثر دفاع مشروع اثری است موضوعی که برای دفاع انجام می گیرد و نسبت به شرکا و معاونین نیز معافیت از جرم است و مجازات نمی شود 

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

^{_{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص شرایط دفاع مشروع و راه اثبات آن}}

♦  از آن جا که دفاع مشروع یک امر استثنایی است اثبات آن بر عهده مدعی می باشد اما برخی بر این باورند که دادرسی کیفری با استناد به اصل برائت باید فرض را بر بی گناهی متهم نهاد و دادسرا باید ثابت کند که دفاع مشروع تحقق نیافته است. 
♦  اما در هر حال شما برای توجیه رفتار خود می توانید از مبحث دفاع مشروع و موارد فوق که به طور خلاصه بیان شد استفاده کرده و با مشورت با یک وکیل متخصص در زمینه حقوق کیفری رفتار خود را موجه کنید که در غیر اینصورت و عدم اثبات ادعای خود به مجازات عای مالی حسب مورد دیه محکوم خواهید شد. 

_{^{مستند قانونی - شرایط دفاع مشروع}}

ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی
هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می‌شود، درصورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی‌شود:
الف- رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
ب- دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
پ- خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
ت- توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.
تبصره ۱- دفاع از نفس، ناموس، عرض، مال و آزادی تن دیگری در صورتی جایز است که او از نزدیکان دفاع کننده بوده یا مسوولیت دفاع از وی برعهده دفاع کننده باشد یا ناتوان از دفاع بوده یا تقاضای کمک نماید یا در وضعیتی باشد که امکان استمداد نداشته باشد.
تبصره ۲- هرگاه اصل دفاع محرز باشد ولی رعایت شرایط آن محرز نباشد اثبات عدم رعایت شرایط دفاع برعهده مهاجم است.
تبصره ۳- در موارد دفاع مشروع دیه نیز ساقط است جز درمورد دفاع در مقابل تهاجم دیوانه که دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما