پاسخ – آیا می شود بعد از شش ماه قرارداد خرید خودرو از سایپا را فسخ کرد ؟
- هر گاه بعد از معامله آشکار شود که مال مورد معامله معیوب بوده است طرفی که آن را دریافت داشته است می تواند آن را فسخ کند؛ چنین حقی را خیار عیب می نامند. چرا که طرفین معامله به طور ضمنی پذیرفته اند که کالا سالم است. لذا قانونگذار در صورت معیوب بودن مورد معامله برای جلوگیری از زیان معامله خیار عیب برای او قائل شده است.
- البته قانون گذار عیب را تعریف نکرده است و قضاوت را برعهده عرف قرار گذاشته است؛ ماده ۴۲۶ قانون مدنی نیز بدان تصریح دارد.چرا که کالا ممکن است با یک کالای دیگر متفاوت باشد مثلا ممکن است یک عیب در کالای نو عیب بزرگی محسوب شود اما در کالای دست دوم کاملا قابل مسامحه و چشم پوشی باشد.
- خیار عیب دارای شرایطی است که بتوان به استناد آن معامله را فسخ کرد:
1- عیب باید مخفی باشد و ماده ۴۲۳ و ۴۲۴ قانون مدنی نیز بدان تصریح دارد. مخفی بودن و عدم علم به عیب شرط اساسی برای تحقق خیار است چرا که اگر علم به عیب وجود داشته باشد تبری از عیوب محسوب می شود و مشتری دیگر حق فسخ یا ارش معامله را ندارد.
2- همچنین عیب باید در زمان عقد موجود باشد ماده ۴۲۳ قانون مدنی نیز همین نظر را پذیرفته است و نسبت به عیوبی که بعد از عقد به وجود می اید بایع مسئولیتی نخواهد داشت. البته اگر عیب جدید بر اثر عیب قدیم باشد در این صورت در حکم عیب سابق است ماده ۴۳۰ قانون مدنی نیز بدان تصریح دارد.
- اما قانوگذار به جای فسخ معامله دریافت ارش را نیز به عنوان جایگزین فسخ در نظر گرفته است و انتخاب آن را بر عهده مشتری قرار داده است.
- ماده ۴۲۲ قانون مدنی نیز این نظر را پذیرفته است. برای تعیین ارش باید نسبت قیمت مال مورد معامله در حال معیوبی و قیمت آن در حال بی عیبی به وسیله کارشناس معلوم می گردد (مواد ۴۲۷ و ۴۲۸).
- فوریت خیار عیب نکته بسیار مهم است که بعد از علم به آن فوری است و مشتری در کوتاه ترین مدتی که عرفا لازم است اراده خود را بر فسخ معامله به طرف دیگر اعلام دارد و تاخیر موجب سقوط خیار فسخ است در رای شماره ۷۸۲ شعبه ۳ دیوان عالی کشور در یک مورد که مشتری در اعمال خیار بعد از علم ۲۵ روز تاخیر داشته است حکم به سقوط خیار داده است.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص فسخ قرارداد خرید خودرو از سایپا
♦ موارد فوق قواعد عمومی خیار عیب در هر نوع معامله ای را بیان می کند اما شرایط و ضوابط قرارداد ها متفاوت است علی الخصوص در این نوع موارد که طرف دیگر قرار داد یک شخص حقوقی دولتی است و قرارداد های مخصوص به خود را دارد.
♦ پس بهتر است ابتدا متن قرارداد به رویت یک وکیل متخصص امور قراردادها برسد تا مواد آن بررسی شود ؛ مثلا ممکن است اسقاط کافه خیارات ضمن عقد لازم شرط شده باشد که در صورت توافق بر چنین شرطی اعمال خیار عیب را نیز محدود می کند.
♦ همچنین نکته دیگر در مورد زمان اعمال خیار است که با توصیف شرح حال فوریت اعمال خیار از بین رفته است و مدت مدیدی از زمان علم به عیب در مبیع گذشته است و این نیز ممکن است باعث سقوط خیار عیب شود ؛ اما نکته مهم این است که سقوط خیار موجب سقوط حق دریافت ارش نمی شود و خیار عیب ناظر بر حق فسخ است نه دریافت حق ارش و از قاعده تعدد مطلوب پیروی می کنند.
♦ پس حتی اگر به واسطه سپری شدن مدتی مدید از علم به وجود عیب خیار عیب ساقط شود ، حق دریافت ارش همچنان پابرجا خواهد ماند. این نظر با اصل جبران خسارت و قواعد مسولیت مدنی نیز سازگاری دارد.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
مستندات قانونی - فسخ قرارداد
ماده 422 قانون مدنی
-اگربعدازمعامله ظاهرشودکه مبیع معیوب بوده مشتری مختار است درقبول مبیع معیوب یااخذارش یافسخ معامله .
ماده 423 قانون مدنی
خیارعیب وقتی برای مشتری ثابت می شودکه عیب مخفی وموجود درحین عقدباشد.
ماده 424 قانون مدنی
عیب وقتی مخفی محسوب است که مشتری درزمان بیع عالم به آن نبوده است اعم ازاینکه این عدم علم ناشی ازآن باشد که عیب واقعا مستوربوده است یااینکه ظاهربوده ولی مشتری ملتفت آن نشده است .
ماده 426 قانون مدنی
تشخیص عیب برحسب عرف وعادت می شودوبنابراین ممکن است برحسب ازمنه وامکنه مختلف شود.
ماده 427 قانون مدنی
اگردر مورد ظهورعیب مشتری اختیارارش کندتفاوتی که باید به اوداده شودبطریق ذیل معین می گردد. قیمت حقیقی مبیع درحال بی
عیبی وقیمت حقیقی آن درحال معیوبی به توسط اهل خبره معین شود.اگرقیمت آن درحال بی عیبی مساوی باقیمتی باشدکه درزمان بیع بین طرفین مقررشده است تفاوت بین این قیمت و قیمت مبیع درحال معیوبی مقدارارش خواهدبود. واگرقیمت مبیع درحال بی عیبی
کمتریا زیادترازثمن معامله باشد نسبت بین قیمت مبیع درحال معیوبی وقیمت آن درحال بی عیبی معین شده وبایع بایدازثمن مقرربه همان نسبت نگاهداشته وبقیه رابعنوان ارش به مشتری رد کند.
ماده 428 قانون مدنی
درصورت اختلاف بین اهل خبره حدوسط قیمتهامعتبراست .
ماده 430 قانون مدنی
اگرعیب حادث بعد از قبض درنتیجه عیب قدیم باشد مشتری حق رد نیزخواهدداشت.
این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما