چه کسانی ارث میبرند ؟

_{^{مفهوم خویشاوندی و قرابت در ارث}}

_{^{ضابطه درجاتی}}

در ضابطه درجاتی اندازه نزدیکی نسبی شخص با خویشاوندانش به وسیله درجه مشخص می شود و هر زایش یا نسل، معرف یک درجه است و تعداد درجات قرابت شخص با شخص دیگر از تعداد زایش ها یا نسل هایی که آن دو را به هم متصل میکند، مشخص می گردد.

مثلا پدر و فرزند یا مادر و فرزند خویشاوند درجه یک هم هستند که پدر یا مادر خویشاوندان طولی صعودی فرزند و فرزند خویشاوند طولی نزولی هر یک از آن دو محسوب می شود. همچنین هر یک از پدربزرگ یا مادربزرگ با نوه خود خویشاوندی درجه دو دارد زیرا فرزند نسل نخست و نوه نسل دوم است.

برای تعیین درجه خویشاوندی اقربای در خط اطراف نیز باید شمارش نسل ها را از یکی از خویشاوندانی که تعیین قرابت او با خویشاوند دیگر مورد نظر است، شروع کرد و تا شخصی که خویشاوندان عرضی از او تولد یافته اند و جامع نسب نامیده می شود، رسید و سپس از او به سمت خویشاوند دیگر نزول کرد.

البته این ضابطه در قانون مدنی ایران مورد استفاده قرار نگرفته و ضابطه طبقاتی و درجاتی برای تعیین اندازه نزدیکی دو خویشاوند نسبی برگزیده شده است.

_{^{ضابطه درجاتی و طبقاتی}}

در این ضابطه ابتدا خویشاوندان نسبی به سه طبقه تقسیم می شوند و سپس نزدیکی خویشاوندان داخل در هر طبقه با درجات مختلف مشخص می گردد. مقررات مربوط دیگر طبقات سه گانه خویشاوندان نسبی ( ماده 862 قانون مدنی)

_{^{خویشاوندان نسبی و نزدیکی هر طبقه با درجات مختلف}}

_{^{طبقات نخست}}

پدر و مادر و اولاد اولاد تا هر اندازه که پایین بروند.

اولاد اولاد، دربرگیرنده اولاد فرزند ذکور و اولاد فرزند اناث است

_{^{طبقه دوم}}

اجداد ( جد و جده ) تا هر قدر که بالا روند و برادر و خواهر و اولاد ایشان تا هر اندازه که پایین روند.

اجداد شامل جد و جده است و شامل پدر پدر و مادر پدر و نیز پدر مادر و مادر مادر می شود.

درجات بعدی اجداد شامل پدر و مدر جد و جده و جد و جده جد و جده تا هر قدر که بالا روند، است.

همچنین برادر و خواهر شامل برادر و خواهری است که با متوفی از پدر و مادر و یا فقط از پدر و یا فقط از مادر یکی باشد که دسته نخست را " اخوه ابوینی" و دسته دوم را " اخوه ابی" و دسته سوم را " اخوه امی " می نامند.

_{^{طبقه سوم}}

اعمام ( عمو و عمه ) و اخوال ( دایی وخاله ) و اولاد ایشان تا هر قدر که پایین روند و اعمام و اخوال  و مادر و اولاد ایشان و سپس اعمام و اخوال جد و جده تا هر قدر که بالا روند.

اولاد این اعمام و اخوال تا هر اندازه که پایین روند.

به همین ترتیب، اعمام و اخوال هر نسل و اولاد ایشان مقدم بر اعمام و اخوال و اولاد ایشان برای نسل بالاترند.

عمو برادر پدر و عمه خواهر پدر و دایی یا خال بردر مادر و خاله خواهر مادر هستند، خواه اینان با پدر و مادر متوفی از پدر و مادر و یا فقط از پدر یا فقط از مادر یکی باشند. مثلا برادر ابوینی پدر متوفی عموی ابوینی متوفی محسوب می شود و برادر ابی پدر متوفی، عموی ابی متوفی است.

در مورد طبقه سوم، قانون مدنی نامی از اعمام و اخوال پدر و مادر و اعمام و اخوال اجداد و اولاد این اعمام و اخوال به عنوان وارث نبرده و فقط به ذکر اعمام و اخوال متوفی و اولاد ایشان بسنده کرده اما چون در فقه، اعمام و اخوال پدر و مادر و اجداد تا هر درجه که بالا روند و اولاد آنان به لحاظ تقدم اعمال و اخوال و اولاد ایشان برای هر نسل نسبت به نسل بالاتر، از خویشاوندان طبقه سوم معرفی شده اند و با لحاظ اینکه در موارد سکوت و ابهام قانون مدنی، باید به منبع آن یعنی فقه امامیه مراجعه کرد، اعمام و اخوال پدر و مادر و نسل های بالاتر و اولاد این اعمام و اخوال را نیز باید از وراث طبقه سوم محسوب کرد.

^{_{تعیین درجات در سه طبقه وارثین}}

_{^{در طبقه اول}}

پدر و مادر و اولاد بلاواسطه، درجه اول از طبقه اول هستند و اولاد اولاد، درجه دوم از طبقه اول محسوب می شوند و به همین ترتیب برای هر نسل بعدی یک درجه اضافه می شود.

_{^{طبقه دوم}}

جد و جده درجه اول و پدر و مادر جد و جده در درجه دوم قرار می گیرند و به همین ترتیب برای هر نسل بالاتر، یک درجه افزوده می شود. همچنین برادر و خواهر در درجه نخست و اولاد ایشان دردرجه دوم از طبقه دوم قرار دارند و بری هر نسل به همین ترتیب یک درجه افززوده می شود.

_{^{طبقه سوم}}

عمو و عمه و دایی و خاله جزء درجه نخست هستند و اولاد ایشان در درجه دوم و به همین نحو برای هر نسل بعدی یک درجه خویشاوندی اضافه می شود.