شرایط و مراحل درخواست ورشکستگی تاجر - شرکت ها

_{^{ورشکستگی}}

• ورشکستگی اصطلاحی است مختص حقوق تجارت.برای ورشکستگی اثبات دو مورد ضروری است :1- تاجر بودن شخص، 2- توقف از پرداخت دیون
• برای اثبات تاجر بودن شخص ( اعم از حقیقی یا حقوقی مثل شرکت تجاری) باید به ماده 2 قانون تجارت مراجعه کرد.در این ماده مواردی را مطرح می کند که شخص در صورت انجام این اعمال، تاجر محسوب می شود.یعنی هر فردی در صورت انجام این اعمال تاجر محسوب می شود و این مواردی هم که مطرح شده است موارد انحصاری است بنابراین قابلیت تسری به سایر اعمال را ندارند.
• قانون گذار در ماده 4 معیار شخصی را هم پذیرفته است و می گوید اعمالی که تجار انجام می دهند تجاری محسوب می شود مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
• شرط دوم ورشکستگی توقف از پرداخت دیون قطعی و منجز می باشد نه دیون معجل. همچنین این دیون می توانند منشاء نجاری یا مدنی داشته باشند و تفاوتی نمی کند دینی که تاتجر توانایی پرداخت آن را ندارد، دین تجاری است یا دین مدنی.
• فلسفه صدور ورشکستگی، حمایت از طلبکاران شخص ورشکسته است که در هنگام تصفیه دیون تاجر، اصل تساوی بین طلبکاران شخص ورشکسته برقرار باشد به همین دلیل است که بعد از تاریخ توقف تهاتر رخ نمی دهد چون در صورت تهاتر شخص طلبکار، کل طلبش را با تاجر تصفیه می کند که این برخلاف اصل بین طلبکاران است.
• تعیین تاریخ توقف در حکم ورشکستگی از اهمیت بالایی برخوردار است چون سرنوشت بسیاری از معاملات و پرداخت هایی که توسط تاجر صورت گرفته است را تعیین می کند.
• اگر قانونی هنگام صدور رای، تاریخ توقف را تعیین نکند، تاریخ صدور حکم همان تاریخ توقف می باشد. معاملات و پرداخت هایی که قبل از تاریخ توقف صورت گرفته صحیح می باشند مگر اینکه متضمن ضرری بیش از ربع قسمت حین المعامله باشند که در این صورت توسط بستانکاران قبلی فسخ می باشد مگر اینکه طرف معامله تفاوت قیمت را بپردازد.
• معاملات و پرداخت ها در دوران مشکوک (از تاریخ توقف تا زمان صدور حکم ورشکستگی) باطل هستند از جمله پرداخت دیون توسط تاجر، تهاتر و ...

_{^{اشخاصی که امکان تقاضای صدور حکم ورشکستگی دارند}}

1- مدعی العموم یا دادستان

2- طلبکارانی که طلبشان قطعی و منجز است.

3- خود تاجر ورشکسته که اگر ظرف 3 روز از تاریخ توقف، توقف خود را به دفتر محکمه اعلام نکند و دفاترش را تسلیم نکند امکان صدور حکم ورشکستگی به تقصیر وجود دارد.

قاضی، پس از احراز 2 عنصر تاجر بودن و توقف از پرداخت دیون، حکم ورشکستگی را صادر می کندورشکستگی از جمله احکامی است که قبل از قاطعیت قابلیت اجرا دارد.

در شهرهایی که اداره تصفیه وجود دارد، پس از صدور حکم ورشکستگی برای انجام سایر مراحل، پرونده به اداره تصفیه فرستاده می شود. اگر اداره تصفیه وجود نداشته باشد قاضی مدیر تصفیه و عنصر ناظر را ضمن حکم ورشکستگی تعیین می کند.

پس از شروع فرایند تصفیه، اداره تصفیه ایتدا صورتی از کلیه طلبکاران تهیه می کند.

با انتشار حکم ورشکستگی و دعوت از کلیه طلبکاران در روزنامه رسمی، سعی می کند تا بتواند لیست کاملی از طلبکاران تهیه و تنظیم کند.

کلیه اموال تاجر به جز مستثنیات دین مهر و موم می شود. البته مستثنیات دین در لیست اموال تاجر درج می شود اما مهر و موم نمی شود و در اختیار تاجر قرار میگیرد.

کلیه طلب های تاجر وصول می شود.

پس از صدور حکم ورشکستگی کلیه دیون معجل تاجر، حال می شود البته به دلیل حال شدن دیون مبلغی از آن کاسته می شود.

هر طلبکار، به نسبت طلبی که دارد، منبعی از اموال تاجر را دریافت می کند و بابت بقیه مبلغی دریافت نکرده است. سندی می گیرد تا در صورتی که تاجر در آینده مالی به دست آورد بتواند مابقی مبلغ را مطالبه کند اما اگر تاجر مالی به دست نیاورد امکان اقامه دعوا علیه تاجر را نخواهد داشت در واقع  پس از طی شدن فرایند تصفیه طلبکاران 7 تاجر امکان اقامه دعوا برای دریافت مابقی طلبشان از تاجر را نخواهد داشت.

_{^{انواع ورشکستگی}}

1- ورشکستگی عادی

2- ورشکستگی با تقصیر

3- ورشکستگی با تقلب

ورشکستگی به تقصیر یا تقلب واجد عنوان جزایی هستند و برای تاجر محکومیت جزایی به دنبال دارند که البته این اتهام باید توسط دادسرا، خواسته تهیه شود و سپس در دادگاه جزایی به آن رسیدگی شود.

محجوریتی که ناشی از حکم ورشکستگی برای تاجر است، حجر سوء ضنی است یعنی برای حمایت از طلبکاران تاجران بنابراین در دوران تصفیه تاجر اهمیت انجام کلیه امور غیر مالی خود را دارد و فقط در دوران تصفیه امکان انجام امورمالی را که در تصفیه دیون اش موثر است ندارد. و پس از پایان عملیات تصفیه، این حجر تاجر نیز مرتفع می شود و مجددا امکان انجام امور مالی را خواهد داشت.

به صرف اینکه شخصی مدیر یک شرکت تجاری است تاجر محسوب نمی شود بلکه باید شغل معمولی اش انجام اعمال تجاری باشد تا، تاجر محسوب شود.

صدور حکم برای ورشکستگی شرکت تجاری به معنی ورشکستگی مدیران شرکت نمی باشد مگر اینکه مدیران شرکت هم تاجر باشند و صدور حکم ورشکستگی آن ها درخواست شده باشد.

درباره تصفیه اموال تاجر هم، ابتدا طلبکارانی که دارای وثیقه هستند، نسبت به مال وثیقه از برتری و رحجان برای حصول طلبشان برخوردارند.سپس طلبکاران ممتاز که به 4 دسته تقسیم می شوند (خدمه بنگاه- خدمه خانه – دارو فروش و دکتر- نفقه و مهریه همسر) پرداخت می شود و سپس طلبکاران عادی، طلبشان را دریافت می کنند.

چنانچه یکی از طلبکاران تاجر، قبل از تاریخ توقف با تامین خواسته یا دستور موقت، یکی از اموال تاجر را توقیف کرده باشد اما صدور و اجرای رای بعد از تاریخ توقف یا صدور حکم باشد، امکان اجرای رای از محل اموال توقیفی را نخواهد داشت.اما اگر رای را قبل از تاریخ توقف، اجرا کرده باشد، دیگر سایر طلبکاران امکان ابطال کردن عملیات اجرایی را نخواهد داشت.